Kan omgevingsmanagement een glimlach op de lippen toveren?

Een nieuwe rijksweg door het dorp en alle omwonenden staan met een glimlach toe te kijken hoe een wals zijn rondjes draait. Bestaat dat scenario? Zit er ook een smile in omgevingsmanagement? Wie anders dan onze Sander Zuyderwijk moet hier het antwoord op kunnen geven. Al in de jaren negentig trok hij in zijn eentje langs straten en pleinen om verontreinigde kleine oude tankstations, die jarenlang waren gerund door fietsenmakers en kruideniers om een extra boterham te verdienen, te helpen opruimen. Van het woord omgevingsmanagement had nog niemand gehoord. Hij heeft het vak zien uitgroeien tot een bundeling van specialisaties die allang niet meer in één persoon verenigd zijn.

“Wat is er nou zo leuk aan omgevingsmanagement?” Sander Zuyderwijk, omgevingsbeest bij dpi, 52 jaar, getrouwd. Vrouw en drie kinderen. Zijn vader was tuinder in het Westland waar Sander opgroeide, zijn broers kwamen ook in de tuinbouw terecht. Zelf ging hij milieutechniek op de hogere tuinbouwschool studeren. “Dat was best bijzonder eind jaren tachtig, begin jaren negentig.

”Wat was er dan een vervelend iets?”

Het milieubewustzijn kwam opzetten en werd door de tuinbouwwereld eigenlijk ook niet gezien als vriend. Meer als een vervelend iets waar we als tuinders rekening mee moesten houden. Dat is de reden geweest dat ik deze studie ben gaan doen. Om te begrijpen wat er op milieugebied speelde en dat binnen het eigen vakgebied toe te passen. Maar dat werd de grond- weg- en waterbouw.”

Na zijn studie kwam hij terecht bij een milieuadviesbureau waar hij stage had gelopen “Ik heb daar vooral geleerd wat ik niet leuk vond. En dat was met name bodemrapporten schrijven. Daar word ik niet warm van, nog steeds niet. Ik kon gelukkig ook eerlijk zijn over wat ik wel en niet leuk vond. En zo ben ik de sanering van oude tankstations gaan begeleiden als uitvoerder bij een aannemer. Daar hadden we een raamcontract voor van de Stichting Uitvoering Bodemsanering Amovering Tankstations, de Subat. Die tankstations dateerden uit de jaren vijftig. In die tijd had je vertegenwoordigers van diverse oliemaatschappijen die het hele land af reden.

”Wat was er dan met die oude tankstations?”

Zij zochten naar fietsenmakers, kruideniers of andere ondernemers langs de straat met de vraag of ze benzine wilden verkopen. Nou, dat wilden ze wel. Maar na bijna 50 jaar waren die plekken in dorpen en steden flink vervuild geraakt. Juridisch verantwoordelijk voor de verontreiniging waren Shell, Esso en Texaco en andere oliemaatschappijen die eigenaar waren van de pompen en installaties. Die bedrijven vonden elkaar en besloten een paar cent op de benzineprijs te doen. Met die pot geld is dat raamcontract ontstaan en hebben ze hun verontreiniging opgeruimd.”

”En welke rol had jij daar dan in?”

“Ik was uitvoerder namens een aannemer met een raamcontract voor Zuid-Holland. Als je met dit soort dingen bezig bent, leer je de klappen van de zweep. Als je het hebt over omgeving, wat je dan tegenkomt aan weerstand, aan kritiek, aan belanghebbenden. Dat was het begin van een omgevingsmanagement.”

Hij vindt wel dat het vakgebied flink is gegroeid. De dynamiek is veranderd. “In het begin begon ik met een briefje in de bus. Dat was omgevingsmanager zijn. En een praatje en een bak koffie. Tegenwoordig ben je veel meer bezig met strategieën. Het is zo breed geworden dat omgevingsmanagement niet meer in één persoon past. Als ik kijk naar mijn rol, zit ik vooral op stakeholderparticipatie en communicatie. In de afgelopen vier jaar heb ik bijvoorbeeld geen vergunningsaanvraag meer gedaan. Die wereld verandert continu. Dus wil ik nu een vergunningsaanvraag doen, weet ik misschien wel wanneer er wat moet gebeuren. Maar het daadwerkelijke doen, dat heb ik geen routine meer voor. Dan schakel ik een collega die daar wel kaas van heeft gegeten.”

Bij een technisch adviesbureau voor waterschappen kreeg hij te maken met milieusaneringen. Daar heeft hij de hele stort van Vredesteinbanden opgeruimd. “Het is bizar hoeveel rubber we daar uit de grond hebben gehaald. En dat werd vroeger dus gewoon in de natuur gestort. En het mocht, hè. Het was gewoon een stortplaats. Daar kwam een park voor terug. Dus dat was leuk. Ik kan me wel voorstellen dat de omgeving blij was. Nu staat het allemaal veel meer op top of mind. Mensen willen en mogen overal veel meer over meepraten en zich er mee bezighouden. Ze zijn betrokken. Dat vind ik fantastisch.”

” Wordt er dan ook echt naar jou geluisterd? “

Ja. ”Waarom?” Omdat ik heel helder en duidelijk ben. En keuzes maak. ”Pikt iedereen dat?” Dat pikken mensen alleen als zij een goede relatie met jou hebben. Een goede relatie betekent niet dat je met elkaar bier drinkt en dat soort dingen. Maar op tijd met elkaar in gesprek gaat, ziet wanneer er in een project conflicterende belangen ontstaan. Dat je dan mensen bij elkaar roept, mensen let op, dit zie ik gebeuren, klopt dat? Nee? Oké, hoe gaan we ermee om?”

Geloof jij in een ideale wereld, waarin iedereen helemaal happy de peppie is in elk project? “Ja.” Hoe krijg je dat voor elkaar? “Door heel goed in de gaten te krijgen wie welk belang heeft. En kijken hoe je dat belang kan behartigen. Iedereen heeft een belang in een project. Als het belang niet haalbaar is, zorgen we dat die partij dat op tijd weet. Op een manier dat diegene toch happy is met het resultaat. Dat kan, omdat jij ‘als bemiddelaar’ niet voor jezelf bezig bent, maar voor het project. En daar zit de grootste omslag. Ze begrijpen waarom ze moeten inleveren. Je moet empathisch zijn.”