Vrede is een werkwoord

In een wereld waar geopolitieke spanningen, klimaatverandering en technologische disruptie elkaar versterken, wordt de roep om vrede steeds luider. Maar wat betekent vrede werkelijk? En wat kunnen wij — als professionals in bouw-, infra- en energieprojecten — met dat begrip?

Vrede lijkt op het eerste gezicht een maatschappelijk of politiek thema. Toch raakt het ons dagelijks werk direct. Want vrede gaat niet alleen over het stoppen van strijd, maar over het scheppen van ruimte. Ruimte voor dialoog, balans en samenwerking. Het is geen eindpunt, maar een strategie.

‘Vrede op aarde’ klinkt eenvoudig. De praktijk is complexer. Vrede is geen toestand van rust, maar van beweging. Ze ontstaat daar waar mensen, belangen en perspectieven elkaar raken — en ondanks de verschillen samen een koers vinden. In de context van samenwerking en procesmanagement is vrede dus geen afwezigheid van conflict. Het is juist het vermogen om met spanning om te gaan zonder elkaar te verliezen.

Dat geldt op elk niveau: van de wereldpolitiek tot de werkvloer. Of het nu gaat om het realiseren van een windpark, het renoveren van een waterzuivering of het ontwikkelen van een nieuwe infrastructuur, vrede betekent dat we constructief blijven, ook als het schuurt.

Vrede begint met luisteren. Niet om te antwoorden, maar om te begrijpen. Het vraagt dat we ruimte maken voor de ander, zelfs als deadlines naderen en druk toeneemt. In onze wereld van projecten zijn spanningen onvermijdelijk. Verschillende belangen, beperkte middelen en hoge verwachtingen zorgen voor wrijving.

Toch ligt dáár de sleutel: in het leren hanteren van dat spanningsveld zonder het te laten ontsporen. Vrede betekent niet dat we altijd eensgezind zijn, maar dat we kunnen omgaan met verschil. Dat we elkaar blijven opzoeken — juist als het moeilijk wordt. Dat we niet kiezen voor stilte, maar voor het gesprek.

“Vrede is niet de afwezigheid van spanning, maar de aanwezigheid van verbinding.”

We kennen het allemaal: een overleg waarin irritatie oploopt, een conclusie die te snel wordt getrokken, een team dat uit verbinding raakt. Vrede vraagt dan om rust — om de moed om even stil te staan in plaats van door te duwen. Daar zit de kern van leiderschap: niet harder werken, maar wijzer kijken.

Grote thema’s lijken vaak ver van ons bed. Geopolitieke onrust, klimaatverandering, digitalisering — allemaal buiten onze invloedssfeer, zou je zeggen. Toch sijpelen ze door in onze projecten. Een energieschaarste of veranderende regelgeving zet planning en kosten onder druk.

Klimaatambities zorgen voor strakkere deadlines. Nieuwe technologie vraagt aanpassing van rollen en processen. Wat er op wereldniveau speelt, vertaalt zich naar de samenwerking tussen mensen. Hoe we reageren op verandering, hoe we omgaan met onzekerheid, zegt alles over onze veerkracht.

Vrede in projecten betekent dus: rust creëren te midden van verandering. Niet omdat alles voorspelbaar moet zijn, maar omdat mensen pas goed presteren als ze zich veilig voelen om zich uit te spreken, te twijfelen en te leren.

Vrede is onlosmakelijk verbonden met gelijkwaardigheid. In organisaties zien we vaak subtiele vormen van ongelijkheid: tussen leiding en uitvoering, tussen senior en starter, tussen opdrachtgever en opdrachtnemer. Ongelijkheid is op zichzelf niet verkeerd — het hoort bij hiërarchie en ervaring. Het probleem ontstaat pas als verschillen niet erkend worden, of als mensen zich niet gehoord voelen.

Een gelijkwaardige samenwerking vraagt dus niet dat iedereen hetzelfde is, maar dat iedereen ertoe doet. Dat betekent: actief luisteren, waarderen wat iemand bijdraagt, en ruimte geven aan perspectieven die afwijken van de meerderheid.

“Gelijkwaardigheid is geen gelijke rol, maar gelijke waarde.”

Vrede bewaren betekent niet dat we elk conflict moeten vermijden. Soms is onrust nodig om stilstand te doorbreken. Een goed geplaatst conflict — een eerlijk gesprek, een scherpe spiegel — kan het begin zijn van vooruitgang.

Te veel nadruk op harmonie leidt tot verstarring. Te veel strijd leidt tot uitputting. De kunst is de spanning ertussen te benutten: het ongemak opzoeken, zonder het vertrouwen te verliezen.

’Een team dat durft te botsen vanuit respect, groeit.’’

Diversiteit en inclusie zijn geen modieuze thema’s, maar voorwaarden voor samenwerking. In de bouw- en energiesector zijn veel teams nog relatief homogeen: vergelijkbare achtergronden, vergelijkbare manieren van denken. Dat maakt de cultuur overzichtelijk, maar ook kwetsbaar.

Nieuwe perspectieven zorgen voor frisse ideeën, innovatie en wendbaarheid. Een inclusieve cultuur — waarin verschillen niet worden weggemasseerd, maar benut — is een omgeving waarin vrede vanzelf groeit.

“Vrede ontstaat waar verschillen elkaar versterken in plaats van verzwakken.”

We leven in een tijd waarin individualisme hoog in het vaandel staat. Autonomie is belangrijk, maar zonder gemeenschapsgevoel raakt ze haar kracht kwijt.

In projecten betekent dit: weten wanneer je zelf aan zet bent, en wanneer je juist de samenwerking moet zoeken. Weten wanneer je leidt, en wanneer je volgt.

‘’Het evenwicht tussen ik en wij is geen eindstation, maar een continu proces. Het vraagt bewustzijn, reflectie en lef.’’

Vrede ontstaat niet in één groot moment. Ze groeit uit kleine keuzes: de manier waarop we reageren, overleggen, besluiten nemen. Of we iemand laten uitpraten. Of we even vragen hoe het écht gaat.

Elke dag kunnen we kiezen om vrede te voeden: door dialoog, empathie en bewust leiderschap.

‘’Zo maken we niet alleen onze projecten beter, maar ook de wereld waarin we werken.’’